Brewiarz – codzienna modlitwa Ludu Bożego

        Po raz pierwszy jednolitą formę nadał jej papież Pius V, publikując w 1568 r. Brewiarz rzymski. Po kolejnych jego reformach na polecenie Ojca św. Piusa X w 1911 r. ukazał się nowy brewiarz (z układem 150 psalmów w ramach jednego tygodnia). Kolejną reformę zainicjował papież Pius XII, którą kontynuował Sobór Watykański II na zlecenie papieża Jana XXIII, a ostatecznie wprowadził papież Paweł VI Konstytucją Apostolską Laudis canticum z 1 listopada 1970 r.

        Istotą Liturgii Godzin jest wspólna modlitwa całego Kościoła na wzór Chrystusa, której celem staje się uświęcenie ludzkiej działalności w czasie – przez odpowiednie godziny kanoniczne uświęcenie odpowiednich pór dnia, a przez poszczególne oficja uświęcenie odpowiednich dni kalendarza liturgicznego. Związek pierwotnej tradycji Kościoła ze współczesnym układem odmawiania godzin kanonicznych przedstawia poniższa tabela:

        Wezwanie poprzedza godzinę czytań lub jutrznię, przed jutrznią można je opuścić; godzinę czytań można odmówić o dowolnej porze dnia lub nocy poprzedzającej ten dzień; przy prywatnym odmawianiu można odmówić tylko jedną z trzech modlitw w ciągu dnia – przedpołudniową, południową lub popołudniową.

        Zgodnie z zachętą św. Pawła: Słowo Chrystusa niech w was przebywa z całym swym bogactwem: z wszelką mądrością nauczajcie i napominajcie samych siebie przez psalmy, hymny, pieśni pełne ducha, pod wpływem łaski śpiewając Bogu w waszych sercach (Kol 3,16), liturgia godzin opierała się na odmawianiu psalmów, które obecnie stanowią psałterz w układzie czterotygodniowym. Tygodnie te uzależnione są od okresów liturgicznych – Adwentu, Wielkiego Postu, okresu wielkanocnego i zwykłego. Wyznacza je pierwsza niedziela każdego z okresów – i tak np. pierwsza niedziela wielkanocna rozpoczyna pierwszy tydzień, a szósta niedziela wielkanocna jest początkiem tygodnia drugiego (dzielimy liczbę niedziel przez 4 tygodnie, a reszta z dzielenia wyznacza nam właściwy tydzień).

        Zasadniczo struktura każdej godziny kanonicznej obejmuje hymn, psalmodię, dłuższe lub krótsze czytanie Pisma Świętego oraz modlitwy na zakończenie. Istnieją różne wydania brewiarza: pełne czterotomowe i skrócone jednotomowe (bez czytań biblijnych i hagiograficznych z godziny czytań) oraz brewiarz dla świeckich skoncentrowany tylko na pełnych tekstach jutrzni, nieszporów i komplety oraz zaledwie egzemplarycznych tekstach okresowych pozostałych godzin kanonicznych. Świetną pomocą do zapoznania się z Liturgią Godzin może być jej pełna wersja elektroniczna na stronie internetowej www.brewiarz.katolik.pl, do odwiedzenia której gorąco zachęcam, jak również wersja odmawiana na żywo w katolickich stacjach radiowych.

        Posługiwanie się w modlitwie tekstami psalmów nie należy do rzeczy łatwych, dlatego winniśmy wdzięczność za dar ich wyjaśniania przez Jana Pawła II w jego ostatnim cyklu środowych katechez, począwszy od 28 marca 2001 do 26 stycznia 2005 r., w których kolejno komentował każdy z psalmów i kantyków psalmodii jutrzni kolejnych czterech tygodni psałterza, a potem podobnie nieszporów, kończąc na dziękczynnym psalmie 116A (114) z piątku II tygodnia. Po jego odejściu do domu Ojca, papież Benedykt XVI podjął to dzieło (zakończone 15 lutego 2006 r.), tłumacząc zaraz na początku, że kilka kolejnych katechez zostało już wcześniej przygotowanych przez jego Poprzednika. Nie wiadomo, kiedy obecny papież sam zaczął pisać rozważania, bo zrobił to z tak wielkim wyczuciem ducha i stylu Jana Pawła II, że są one doskonałą kontynuacją wcześniejszych i stanowią z nimi jedną nierozerwalną całość, z którą możemy się zapoznać m.in. w formie książkowej przygotowanej przez Sekcję Polską Sekretariatu Stanu w serii „Liberia Editrice Vaticana” nakładem Wydawnictwa BIBLOS pt. Liturgia godzin z Janem Pawłem II i Benedyktem XVI. 

        Warto spróbować zastosowania jutrzni i nieszporów w swojej codziennej modlitwie porannej i wieczornej, a dodatkowo pomóc sobie w lepszym rozumieniu psalmów, korzystając z komentarzy naszych papieży.