22 stycznia 1506 r. do Rzymu wkracza armia składająca się ze 150 szwajcarskich żołnierzy. Dlaczego tak się stało? Kim są ci żołnierze? Historia państwa watykańskiego opisuje to szczegółowo.
Papież Juliusz II w obawie o swoje bezpieczeństwo postanowił utworzyć armię, która będzie wiernie i oddanie strzegła jego bezpieczeństwa. Zadanie to zlecił Gwardii Szwajcarskiej. Stało się tak dlatego, że w tym okresie to ta armia szczyciła się najlepszymi i najwierniejszymi wojownikami zasłużonymi na polu walki. Wielu zapyta, dlaczego papież nie wybrał armii włoskiej? Otóż obawiał się spisków, które mogłyby doprowadzić do podziałów wśród żołnierzy oraz zachwiać strukturami wojskowymi.
Pierwszą armią sprowadzoną do Rzymu dowodził Kasper von Silenen. Jesienią 1506 r. liczyła ona 188 żołnierzy, a jej pierwotna nazwa to Kohorta Halwecka. Rok 1527 to dla armii z jednej strony sukces, a z drugiej wielka klęska, gdyż to wtedy miało miejsce sławne „Sacco di Roma” (złupienie Rzymu). Na Watykan napadły wojska cesarza Karola V, w większości tworzyli je zagorzali, rządni krwi niemieccy żołnierze, zwani landsknechtami.
W owym czasie w Watykanie przebywał papież Klemens VII. Oderwany w ostatniej chwili od ołtarza, asekurowany przez 47 gwardzistów, murem obronnym udaje się do zamku św. Anioła, gdzie przebywa aż do końca bitwy. W krwawej wojnie, jaka rozegrała się w murach Bazyliki św. Piotra, życie swoje za papieża oddało 147 gwardzistów szwajcarskich. Jak powiedział podczas obchodów 500-lecia istnienia gwardii arcybiskup John Foley: Członkowie Gwardii Szwajcarskiej, którzy oddali życie za Papieża, mogą uchodzić za męczenników.
Aby zostać członkiem tej wyjątkowej armii, należy spełniać bardzo ostre wymagania. Każdy rekrut nie może mieć więcej niż 30 lat i nie mniej niż 19. Musi być obywatelem Szwajcarii, posiadać obywatelstwo szwajcarskie oraz liczyć sobie minimum 175 cm wzrostu, ponadto musi przejść pozytywnie przez ciężką selekcję, jaką są treningi sprawności fizycznej. W gwardii nie może pojawić się nikt przypadkowy. Regulamin naboru sprzed 100 lat obowiązuje do dnia dzisiejszego.
Żołnierz gwardii posiada na swoim wyposażeniu dwa mundury, jeden galowy oraz jeden do codziennego użytku. Galowy składa się z części górnej oraz dolnej, każda w pasy w kolorach żółtym, granatowym oraz czerwonym. Ponadto jego głowę okrywa, w zależności od okazji, albo czarny beret, albo stalowy hełm. Mundur do codziennego użytku jest jednolicie błękitny. Gwardziści uzbrojeni są w halabardy – broń szwajcarskiej piechoty z okresu renesansu. Posiadają również pancerze, miecze i broń palną. Oficerowie (ze względów bezpieczeństwa) posiadają pistolety, które są ich uzbrojeniem podczas pełnienia służby nocnej. Gwardia Szwajcarska oprócz funkcji reprezentacyjno-honorowych od początku swego istnienia stanowi ochronę osobistą papieża i Pałacu Apostolskiego. Strzeże też granic Państwa Watykańskiego, a od niedawna jej członkowie (w strojach cywilnych) towarzyszą również Ojcu Świętemu w jego zagranicznych pielgrzymkach.
Podczas wakatu Stolicy Apostolskiej gwardia podlega władzy kamerlinga i dba o spokojny przebieg konklawe. W całej historii była dwukrotnie rozwiązywana, raz po wcześniej wspomnianym złupieniu Rzymu (w ramach paktu pokojowego), a drugi raz podczas ekspansji Napoleona i uwięzieniu papieża Piusa VII. Jednak została ona na nowo wskrzeszona i z wiernością oraz poświęceniem trwa u boku następcy św. Piotra do dnia dzisiejszego.